چگونه با يك دانش آموز كم شنوا يا سخت شنوا سال تحصيلي موفقيت آميزي داشته باشيم ؟

براي معلم :
اين مطلب جهت معلميني تهيه شده است كه در كلاس شان دانش آموز كم شنوا حضور دارد. اطلاعات ارائه شده در اين مجموعه با فرض اينكه كودكان مبتلا به کم شنوايي با شيوة آموزش تلفيقي (آموزش در کنار دانش آموزان شنوا) در مدارس عادي تحصيل مي كنند تهيه شده است. فعاليت در محيط‌هاي آموزش تلفيقي تا حدودي مشكل بوده و نياز به كسب اطلاعات مختلف و حمايت‌هاي مختلفي مي باشد. به خاطر داشته باشيد كه مهمترين فاكتور جهت موفقيت در اين مسير ارتباط نزديك و مداوم شما با والدين كودك مي باشد.
درباره دانش‌ آموز شما :
هنگاميكه شما لفظ سخت شنوا يا ناشنوا را مي شنويد، فورا در ذهن شما تصوراتي از افرادي كه با زبان اشاره صحبت مي كنند شكل مي گيرد. اما دانش‌ آموزي كه ما درباره او در اين مجموعه صحبت مي كنيم (دانش آموزي كه از آموزش تلفيقي استفاده مي كند)، دانش آموزي است كه راه‌هاي ارتباطي او به طور اصلي گفتار، گفتارخواني و استفاده از باقي مانده شنوايي از طريق سمعك يا كاشت حلزون است.
شروع كار
شروع سال تحصيلي با كسب اطلاعات لازم و كافي در مورد دانش آموز مبتلا به كم شنوايي مي تواند آغاز خوبي براي رسيدن به يك سال تحصيلي موفقيت آميز باشد. اگر در سال‌هاي قبل دانش آموز مبتلا به كم شنوايي در كلاس شما نبوده است، مدرسه مي تواند قبل از شروع سال تحصيلي كلاسها و جلساتي را جهت آشنايي و آگاهي شما درباره كم شنوايي و نيازهاي افراد مبتلا به كم شنوايي فراهم کند. اگر مدرسه شما درگذشته فعاليتهايي در زمينه آموزش‌هاي تلفيقي نداشته است مي توان از تجربيات مدارس ديگر استفاده نمود. شما مي توانيد با درخواست از سازمان آموزش و پرورش استثنايي جهت حضور يك معلم رابط در مدرسه، در ايجاد تغيير و اصلاح در وضعيت كلاس و نيز دربرنامه ريزي براي دانش آموز كم شنوا از او كمك بگيريد.
ايجاد يك محيط صحيح و واقعي 
در آموزش تلفيقي ايجاد يك محيط و وضعيت مناسب از اهميت خاصي برخوردار است. معلم، والدين، مسئولين مدرسه و ديگر پرسنل غيرثابت مثل شنوايي شناس، گفتار درمان و  روان شناس آموزشي مي توانند با همكاري يكديگر يك سيستم كاربردي سودمند براي تشكيل و مديريت كلاس ايجاد نمايند. مثلاً توصيه مي شود كه كلاس درس شامل دروسي درباره كاهش شنوايي باشد و طي اينگونه مباحث به دانش آموزان درباره نحوه برخورد و ارتباط با افراد كم شنوا و دارای سمعک آموزش‌هايي داده شود.

دانش آموز شما
قبل از اينكه سال تحصيلي بطور رسمي آغاز شود، سعي كنيد كه حتما بصورت خصوصی با دانش آموز مبتلا به كم شنوايي ملاقات‌هايي را داشته باشيد و طي جلساتي توانايي‌ها و ضعف‌هاي اجتماعي و تحصيلي او را ارزیابی کنید. اين كار فرصتي را در اختيار شما و دانش آموز قرارمي دهد تا نسبت به يكديگر آگاهي و آمادگي كسب کنند. بدون اينكه خود را درگير اصطلاحات و تفاسير سخت پزشكي کنید نسبت به ميزان کم شنوايي دانش آموز و ميزان اثر آن بر روي زبان، گفتار و توانايي‌هاي تحصيلي و آموزشي او اطلاعاتي كسب کنید. (درصورت نياز در اينگونه موارد مي توانيد با يك شنوايي شناس (متخصص شنوایی) مشورت نماييد).
سمعك‌ها
معمولا دانش آموزان مبتلا به كم شنوايي از دو سمعك پشت گوشي استفاده مي كنند.سمعكها وسايل كوچك و ظريفي هستند كه اصوات را براي استفاده كننده تقويت مي كنند.در اين سمعك‌ها ميكروفن، تقويت كننده و بلندگو در يك بدنه كوچك قرار دارند و بوسيله يك تيوپ به قالبي متصل شده و قالب در كانال گوش خارجي قرار مي گيرد. سمعك‌ها کم شنوايي را درمان نمی کنند و فقط اصوات را بلندتر مي كنند. سمعك‌ها درمحيط هاي آرام و درمواقعي كه به منبع صوت (گوينده) نزديك باشند خوب كار مي كنند و کارایی آنها در محيطهاي پر سروصدا و در مواقعي كه گوينده در فاصله بيش از 5/2 متري قراردارد كاهش يافته و از بين مي رود. دانش آموز بايد هميشه باطريهاي ذخيره همراه خود داشته باشد اما شما نيز به والدين توصيه كنيد كه هميشه كودك را با سمعك مطلوب و باطري مناسب حمايت کنند.

كاشت حلزون
يك دانش آموز مبتلا به کم شنوايي عميق ممكن است كه از يك وسيله الكترونيكي قابل كاشت بنام “ كاشت حلزون ” به جاي سمعك استفاده کند. دستگاه كاشت حلزون اصوات را به طور الكترونيكي طبقه بندي نموده و آنها را به ايمپالس‌هاي الكتريكي تبديل مي كند سپس اين ايمپالس‌ها مستقيماً به عصب انتقال داده شده تا بوسيله آن به مغز برسد.
مجدداً بايد يادآوري كنيم كه دانش آموز داراي كاشت حلزون نيز بايد باطري ذخيره جهت دستگاه پردازشگر همراه خود داشته باشد اما شما نيز به والدين توصيه کنید كه كودك خود را در اين زمينه بطور مناسب و مطلوب حمايت کنند.

وسايل كمك شنوايي
به تكنولوژي‌هاي مدرن و پيشرفته‌اي كه به سمعك و دستگاه كاشت حلزون وصل شده و به دانش آموز درجهت بهتر شنيدن مطالب درسر كلاس كمك مي کند وسايل كمك شنيداري مي گويند.دو نوع بسيار رايج اينگونه وسايل در زير توضيح داده شده اند : 
سيستم هاي اف ام شخصي، براساس امواج راديويي كار مي كنند و گفتار معلم را به وسيله ميكروفون کوچک بی سیمی كه نزد معلم است، گرفته و مستقيما به گوشهاي دانش آموز مي رسانند. اين وسايل سروصداي موجود در محيط را حذف كرده و باعث مي شوند كه گفتار معلم بصورت واضح تر و مناسب تر به دانش آموز برسد. (يكي از فاكتورهاي مهمي كه در محيط بايد رعايت شود سروصداي زمينه اي است، توجه داشته باشيد كه سروصداي زمينه اي باعث كاهش قدرت دريافت و تشخيص گفتار توسط دانش آموز مي شود).
سيستم هاي اف ام محيطي، سيستمي است كه اساساً در كلاسهاي عمومي نصب مي شود اين سيستم گفتار فرد گوينده يا معلم را بوسيله يك ميكروفون بي سيم كه در جلوي دهان گوينده يا معلم قراردارد جذب مي كند.سپس اين سيگنال گفتاري را تقويت نموده و ازطريق بلندگوهايي كه با يك استراتژي خاص در كلاس نصب مي شود پخش مي كند. از مزيتهاي سيستم اف ام محيطي اين است كه صدا را براي كل كلاس واضح تر و رساتر مي كند و سروصداي زمينه اي و مزاحم موجود در کلاس را كاهش مي دهد. اشكالي كه اين اف ام  دارد اين است كه صدا را به اندازه اف ام شخصي واضح و بلند نمي كند.( لازم به ذكر است كه متاسفانه امروزه دستگاههاي كمك شنوايي در ايران كمتر استفاده مي شود.)

محيط كلاس
سمعك دانش آموز شما (يا دستگاه كاشت حلزون) تمام اصوات حتي سروصداهاي زمينه اي را نيز تقويت مي كند.بنابراين بايد تاحد امكان صداهايي مثل صداي دستگاه تهويه ،صداي ناشي از حركت صندلي ها ،صداهاي ناشي از به هم خوردن پاها و وسايل ، سر وصداي خيابانهاي اطراف و… حذف گردد.با ايجاد اصلاحات اگوستيكي ظريف و كوچك درمحيط كلاس مي توانيم وجود سروصداها را دركلاس به حداقل برسانيم :

• *    پوشاندن پايه هاي صندليها ، ميزها و نيمكتها بوسيله مواد پلاستيكي جهت كاهش سر و صدا.
• *    موكت كردن كف كلاس.
• *    نصب پنجره هاي دوجداره.
• *    نصب كاشيهاي مخصوص در سقف كه داراي مواد جاذب صوت مي باشند.
• *    كسب اطمينان از فعاليت صحيح ، مناسب و بدون سروصداي سيستمهاي تهويه اي و خنك كننده.

دانش آموز بايد درنزديكي شما و جلوي كلاس بنشيند تا بتواند به راحتي چهره شما و ديگر دانش آموزان را مشاهده کند. اگر كلاس شما كوچك است ،نشستن بچه ها به صورت نيمدايره اي بسيارخوب و مناسب است اما اگر كلاس بزرگ است و امكان نشستن به صورت نيمدايره اي وجود ندارد ،دانش آموز کم شنوا را در نزديكي مكاني كه هنگام تدريس مي ايستيد قراردهيد.
وضعيت‌هايي كه براي دانش آموز كم شنوا  مشكل است : 
*    گوش دادن به مطالب آموزشي . دانش آموز مبتلا به كم شنوايي درك و تفسير ناقصي از آموزشهايي كه فقط به صورت كلامي ارائه مي شود خواهد داشت. نوشتن مطالب روي تخته ميتواند تا حدودي از اين حالت جلوگيري کند. بسيارخوب است كه نكات عمده و رئوس مطالبي كه درآن روز به آنها پرداخته مي شود روي تخته نوشته شود.توجه داشته باشيد هنگاميكه دانش آموز به وسايل كمك آموزشي مانند نقشه ها وتصاوير نگاه مي كند وبه طور همزمان نيز به صحبتهاي شما گوش مي كند برخي از نكات آموزشي را ازدست مي دهد و ياد نمي گيرد. بهتر است كه 3 تا 4 نفر از همكلاسيهاي دانش آموز كه با او رابطه خوبي دارند تعيين کنید تا دراين مواقع با كمك به دانش آموز كم شنوا در درك بهتر مطلب او را ياري کنند. 
*    ديكته و تستهاي شفاهي . دانش آموز مبتلا به كم شنوايي نمي تواند درآن واحد هم گفتارخواني و لب خواني کند و هم مطالب گفته شده را يادداشت كند.شما مي توانيد با خواندن و بيان آرام تر و آهسته تر لغات و كلمات در جملات دانش آموز را در اين مواقع ياري نماييد. 

*    خواندن دروس . در برخي مدارس و بنابر روش برخي معلمان دروس كتاب در كلاس به صورت بلند توسط دانش آموزان خوانده مي شود دراين مواقع تعين جايگاه فرد خواننده و پيگيري و دنبال كردن متن توسط دانش آموز كم شنوا كار مشكلي است.راه حل مناسب اين است كه از دوستان و دانش آموزاني كه كنار دانش آموز كم شنوا مي نشينند بخواهيم تا با نشان دادن فرد خواننده و جايگاه متن مورد مطالعه فرد كم شنوا را ياري دهند.
*    اصطلاحات جديد . توجه داشته باشيد درمواردي كه درسخنان خود از اصطلاحات جديد و يا مطالب جديد استفاده مي كنيد دانش آموز كم شنوا را در درك و تفسير مطلب با مشكل مواجه مي كنيد.توصيه مي كنيم كه با نوشتن اصطلاحات جديد و لغات جديد روي تخته فرد كم شنوا را جهت درك بهتر مطالب ياري کنید.
*    امتحانات رسمي . معمولا امتحانات رسمي در سالن‌هاي بزرگ برگزارمي شود توجه داشته باشيد كه فرد كم شنوا دراين مكانها به علت نويز و سر و صداي زياد و پايين بودن كيفيت اگوستيكي محيط مشكلات زيادي خواهد داشت. توصيه مي كنيم كه در اين مكانها هنگام بيان دستورات خاص مانند زمان باقي مانده امتحان و يا اصلاح برخي سوالات درنزديكي فرد كم شنوا قرار گيريد و يا اينكه از سيستمهاي نوشتاري (درصورت امكان) استفاده کنید.

اجراي مطالب گفته شده در اين نوشته همراه با  تعهد ، خلاقيت و  ابتكار شما معلم عزیز به يك محيط آموزشي مناسب براي يادگيري بهتر فرد كم شنوا منجر مي شود. اگرشما كلاس درس خود را جهت استفاده بهتر فرد كم شنوا آماده نماييد نه تنها محيط را براي غني ترشدن و توانمند شدن فرد كم شنوا فراهم كرده ايد بلكه مكان و محيط مناسبتر و بهتري را براي كليه دانش آموزان ايجاد كرده ايد.

در پایان

آموزش گوش دادن یا توان‌بخشی شنوایی می‌تواند به برخی از افراد مبتلا به ناشنوایی یا کم شنوایی کمک کند تا توانایی دریافت و پردازش صدا و درک صحبت کردن را به صورت روان‌تری دریافت کنند.

دکتر سمعک با داشتن بهترین مشاورین و متخصصان گوش، حلق و بینی و شنوایی سنجی، بهترین خدمات را به تمامی عزیزانی که حس خوب شنیدن را می‌خواهند ارائه می‌دهد. اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی دکترسمعک هستید؛ با ما تماس بگیرید.